Modern yaşamın temel taşlarından biri olan elektrik enerjisinin etkin şekilde iletilmesi kritik düzeyde öneme sahiptir. Bu süreçte devreye giren transformatörler enerji kaybını minimum seviyeye indirerek enerjinin uzun mesafelere taşınmasına yardımcı olur. Şimdi transformatörlerin kullanım alanları, çalışma prensiplerine ve çeşitlerine daha yakından bakma zamanı.
Transformatör tanımı, elektrik enerjisini bir gerilim seviyesinden başka seviyeye dönüştüren elektriksel cihaz şeklinde yapılabilir. Temel çalışma prensibi elektromanyetik indüksiyon yasasına dayanan transformatör, genellikle iki ya da daha fazla bobinden oluşur. Primer (birincil) bobine uygulanan alternatif akım (AC) manyetik alan oluşturarak sekonder (ikincil) bobinde gerilim meydana gelmesine zemin hazırlar.
Elektrik enerjisinin gerilim seviyesini değiştirmek, transformatörün temel görevleri arasında bulunur. Bu işlem, yüksek gerilimli enerji hatlarında enerji kaybını azaltarak enerjinin daha verimli şekilde iletilmesini kolaylaştırır. Dolayısıyla yüksek gerilimde enerji iletimi sürecinde enerji kaybı azalırken, kontrol noktalarında gerilimin düşmesi sonucunda ise hem güvenli hem uygun kullanım imkânı doğar.
Transformatör, enerji iletim ve dağıtım sistemlerinde sıklıkla kullanılan cihazlar arasındadır. Elektrik santrallerinden çıkışta, şehirlerarası yüksek gerilim hatlarında ya da şehir içi dağıtım organlarında yaygın biçimde transformatörlerden faydalanılır. Ayrıca güç kaynaklarından bilgisayar çiplerine kadar pek çok cihazda farklı transformatörler yer alır. Kullanım alanlarını detaylandırmak gerekirse:
Endüstriyel Tesisler: Büyük fabrikalar ve endüstriyel tesislerde, çeşitli makine ya da ekipmanların ihtiyaç duyduğu farklı gerilim seviyelerini sağlamak amacıyla transformatörlerden faydalanılır.
Binalar ve Konutlar: Apartmanlar, ofis binaları ve konutlarda, hem genel enerji ihtiyacını karşılama hem de çeşitli elektronik cihazların çalışmasını sağlama noktasında trafolar devreye girer.
Elektronik Cihazlar: Küçük ölçekli transformatörler; televizyon, bilgisayar, şarj cihazları ve pek çok elektronik cihazın içerisinde yer alır.
Yenilenebilir Enerji Sistemleri: Güneş enerjisi panelleri ve rüzgâr türbinleri gibi yenilenebilir enerji kaynaklarında, üretilen enerjinin şebeke gerilim seviyesine dönüştürülmesi noktasında transformatörler devreye girer.
Tıp ve Sağlık Sektörü: Hastanelerde veya kliniklerde bulunan çeşitli tıbbi cihazların güvenli ve kesintisiz çalışmasını sağlamak için transformatörlerden faydalanılır.
Haberleşme Sistemleri: Telefon santralleri, radyo ve televizyon vericileri gibi iletişim sistemleri belirli gerilim seviyelerinde çalışır. Transformatörler, sistemlerin ihtiyacı olan uygun gerilim seviyelerini sağlayarak stabil güç kaynağı sunar.
Transformatör özellikleri ve türleri göz önünde bulundurulduğunda çeşitlilik durumu ortaya çıkar. Buna göre transformatör çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
Alternatif akım (AC) ile çalışmak üzere tasarlanan transformatörlere doğru akım (DC) uygulanırsa, manyetik alan sabit kalır ve sekonder sargıda herhangi bir gerilim meydana gelmez. Dolayısıyla kısa süre içerisinde çekirdek malzemede aşırı ısınma meydana gelerek transformatörün yanmasına sebebiyet verebilir. Transformatör çalışma prensibi alternatif akıma dayandığı için zarar görmemesi açısından doğru akım uygulanmaması önem arz eder.
Transformatörün performansını ve kullanım alanını belirleyen çeşitli parametrelerin bazıları şu şekilde sıralanabilir:
Önceki bölümde de bahsedildiği gibi transformatörler doğru akımla (DC) çalışmaz. Çünkü çalışma prensibi alternatif akımın (AC) manyetik alan oluşturması ve alanın diğer sargıda gerilim indüklemesi üzerine kuruludur. Doğru akım sabit manyetik alan oluşturduğu için indüksiyon gerçekleşmez.
Yükseltici transformatör, girişteki düşük gerilimi daha yüksek gerilime dönüştüren tür olarak bilinir. Elektrik santrallerinde üretilen elektrik enerjisinin, yüksek gerilim hatlarına aktarılmadan önce yükseltilmesi amacıyla kullanılır. Bu işlem, enerji kaybını minimize ederek enerji iletimini daha verimli hâle getirir.
Yükseltici transformatörlerin en önemli özelliği enerjiyi yüksek voltaj seviyelerine çıkarırken akım seviyesini düşürmesi olarak açıklanabilir. Enerji iletim hatlarında yaşanabilecek kayıpları azaltma noktasında kritik faktör olan özellik neticesinde verimlilik artar ve elde edilen enerji uzun mesafelere güvenle aktarılabilir.
Inventronics, dış mekân LED sürücü portföyünü genişleten iki yeni ürününü duyurdu: 150W IT 0-10 150/100-277 P67 ve 240W IT 0-10 240/100-277 P67 programlanabilir sürücüler. Şirket, yeni seriyle sokak ve alan aydınlatmasında performans, verimlilik ve dayanıklılık açısından yeni bir ölçüt belirlemeyi hedefliyor.
EL SEGUNDO, Kaliforniya — Ekim 2025 — Efficient Power Conversion Corporation (EPC), geliştirmeli mod galyum nitrür (eGaN®) güç cihazlarında dünya lideri olarak, yapay zeka sunucuları ve yeni nesil veri merkezi güç mimarilerinin ihtiyaçlarını karşılamak üzere tasarlanan yüksek verimli ve yüksek güç yoğunluklu 5 kW AC–48 V DC GaN referans tasarımını duyurdu. Bu yeni çözüm, GaN teknolojisinin sağladığı üstün verimlilik ve kompakt yapı avantajlarını bir araya getirerek sektörün geleceğine yön veren modern bir güç dönüşüm platformu sunuyor.
Sensirion, iç mekân hava kalitesini ölçmeyi her zamankinden daha kolay ve daha hassas hâle getiren yeni nesil SEN65 ve SEN63C sensör platformlarını resmi olarak duyurdu. Ayrıca SEK-SEN63C değerlendirme kiti de satışa açılarak geliştiricilerin ve entegratörlerin yeni sensör ailesini hızlıca test edebilmesine olanak sağlıyor. İlk siparişler şu anda verilebiliyor. Yeni ürün tanıtım dosyasında ilk sevkiyat hedef tarihleri ve stok planlama önerileri de yer alıyor. Sevkiyat tarihleri, gelen PO (Purchase Order) tarihlerine göre şekillenebiliyor. Sensirion’un Yeni Ürün Tanıtım belgeleri; teknik özellikleri, ticari bilgileri, ürün görsellerini ve güncellenmiş fiyat listesini içeriyor.
AMD’nin Vitis AI yazılımının merakla beklenen 5.1 versiyonunun beta sürümü yayımlandı. Bu sürüm, uç birimde yapay zekâ çıkarım yeteneklerini bir üst seviyeye taşıyan mimari bir değişimin başlangıcı anlamına geliyor. Vitis AI 5.1, önceki DPU (Deep Learning Processing Unit) mimarisinin yerini alan ve özellikle Versal AI Edge Serisi SoC’leri hedefleyen yeni Sinirsel İşlem Birimi (NPU) desteğiyle öne çıkıyor. Bu yeni mimari, özellikle düşük gecikme ve yüksek enerji verimliliği gerektiren gömülü ve gerçek zamanlı yapay zekâ uygulamaları için kritik bir adım.
44 yıllık deneyimiyle elektronik bileşen sektörünün güvenilir ve öncü firması Empa Elektronik, küresel inovasyon ve dönüşüm merkezi Fark Labs işbirliğiyle teknoloji dünyasını dönüştürecek yatırımlara imza atacak. Empa Elektronik CEO’su Murat Sarpel, “Bu işbirliğimiz sayesinde yeni yatırım alanları, yeni girişimler ve yepyeni fırsatlarla tanışacağız” dedi. Fark Labs kurucusu Ahu Serter’de Empa Elektronik’i sektöründe lider bir teknoloji tedarikçisi olmanın ötesinde geleceğin teknolojilerini geliştiren girişimlere yatırım yapan, onlarla büyüyen, onlara yön veren bir şirket haline getirmek istediklerini vurguladı.
Yapay zekânın uçta kullanımını kolaylaştıran Auto-ML platformları arasında yapılan karşılaştırmada, NanoEdge AI Studio ve Edge Impulse öne çıktı [1]. Karşılaştırma, kestirimci bakım amacıyla kullanılan çok sensörlü biyomedikal veriler üzerinden yapıldı.
Alışveriş merkezleri, galeriler ve büyük ölçekli ticari alanlarda aydınlatma sistemlerinin kararlılığı ve akıllılığı, kullanıcı deneyimini doğrudan etkileyen en önemli unsurlar arasında yer alıyor. Bu doğrultuda Eaglerise , gelişmiş teknolojisiyle öne çıkan Mini DALI Sabit Akım LED Sürücü Serisi’ni tanıttı.
TR − TL
English
