Hesabım
Piller, günlük hayatta kullanılan taşınabilir pek çok elektronik cihazın temelinde yer alır. Televizyon kumandalarından cep telefonlarına kadar pek çok cihaz piller sayesinde çalışma sağlar. Piller; biçim, kapasite, yapı ve kullanım alanları sebebiyle oldukça çeşitlidir. Bu sayede kullanım amacına uygun farklı pil çeşitlerine kolayca ulaşılabilir. Gelin, piller ve pil çeşitleri hakkında daha fazlasına beraber göz atalım.
Piller, içerisinde yer alan kimyasal enerjinin doğrudan elektrik enerjisine dönüştürülüp kullanılabilmesini sağlayan taşınabilir enerji depolama birimleridir. İçerisinde çeşitli kimyasalların yer aldığı piller, elektrik enerjisini kimyasal olarak depolar. Bu kimyasalların tepkimeye girmesi sonucu ise elektrik enerjisi açığa çıkar ve pil görevini yerine getirir.
Pil, taşınabilir enerji depolama birimi olarak bilinir. Pilin görevi, ,çerisinde depolanan kimyasal enerjiyi, çeşitli kimyasal reaksiyonlar gerçekleştirerek elektrik enerjisine dönüştürerek devreye iletmedir. Farklı biçim ve yapıdaki piller; kumandalar, oyuncaklar, bilgisayarlar, tabletler, cep telefonları ve hatta elektrikli araçların da dahil olduğu geniş bir kullanım alanına sahiptir.
Pillerin içerisinde yer alan kimyasallar, çeşitli kimyasal reaksiyonlar sonucu elektrik enerjisini açığa çıkarır. Böylece içerisinde kimyasalların depolandığı piller, elektrik enerjisi sağlayabilir hâle gelir. Pilin içerisinde yer alan kimyasallar, tepkimeye girmeye devam edebildiği müddetçe elektrik enerjisi açığa çıkmaya devam eder. Belirli bir süre sonrasında kimyasal reaksiyon için yeterli kaynak kalmaz ve pil tükenmiş olur. Tek kullanımlık piller için durum böyle olsa da şarj edilebilir pillerin işleyişi farklıdır. Şarj edilebilir pillerin enerji üretim potansiyeli sona erdiğinde elektrik akımı uygulayarak kimyasal reaksiyon tersine döndürülür. Böylece pil yeniden elektrik enerjisi açığa çıkarabilir.
Piller kullanım alanlarına, kimyasal yapılarına, boyutlarına ve kapasitelerine göre çeşitli sınıflara ayrılır. Bugün bir pil satın almak istediğinizde AA, AAA, C, D, CR2032 ve LR44 gibi düğme piller gibi çeşitli pil boyutları ve isimleri ile karşılaşabilirsiniz. Kullanılacak cihaza göre biçimleri değişen pillerin aynı zamanda kimyasal yapıları, kapasiteleri ve güçleri de farklılık gösterir. Pil çeşitleri isimleri, pilin içerisinde barındırdığı kimyasallara göre değişiklik gösterir. Şu anda kullanılan pil çeşitleri şarj edilmeyen, şarj edilebilen ve düğme piller olarak 3 grupta toplanır. Bu piller şu şekilde açıklanabilir:
Şarj edilmeyen piller, adında anlaşılabileceği gibi tek kullanımlıktır. Birincil (primary) piller olarak da bilinen şarj edilmeyen pillerin içerisindeki kimyasal reaksiyon sonlandığında bu durumu tersine çevirmenin bir yolu yoktur. Şarj edilebilir pillere göre çok daha uygun maliyetli seçeneklerdir. Bu piller, düşük enerji tüketimine sahip elektronik cihazlarda kullanım için uygundur. Örneğin; saat ve kumanda gibi cihazlara uzun süre boyunca güç sağlayabilirler.
Şarj edilmeyen pil türlerinden bazıları ise şöyledir:
Çinko piller, en yaygın biçimde kullanılan pil tipleri arasında yer alır. Duvar saati, fener, kumanda gibi cihazlarda kullanılır.
Alkalin piller, çinko pillerle kıyaslandığında daha fazla enerji depolayabilme özelliğine sahiptir. Güç ihtiyacı yüksek olan elektronik aletlerde kullanılır. Alkalin pilleri radyolar, dijital kameralar, oyunlar gibi aletlerde görebilirsiniz.
Tek kullanımlık ancak uzun ömürlülüğü ile sıklıkla tercih edilen lityum pillerin en yaygın kullanımları arasında bilgisayar anakartları yer alır.
Şarj edilebilir piller, içerisinde gerçekleşen kimyasal tepkime sonlandığında ve elektrik enerjisi sağlanamadığında bu durumun tersine çevrilme imkânının olduğu pillerdir. İkincil (secondary) piller olarak da bilinen şarj edilebilir pillere, belirli miktarlarda ters elektrik akımı verildiğinde pilin içerisindeki kimyasal tepkime tersine çevrilir. Bu işlem pillerin yeniden elektrik enerjisi üretmesini sağlasa da her kullanımda pilin kapasitesinde bir miktar azalma meydana gelir. Şarj edilebilir piller, şarj edilemeyenlere kıyasla daha pahalıdır. Ancak yine şarj edilemeyen pillere kıyasla doldur boşalt yapılarak tekrar tekrar kullanılabildikleri için çok daha uzun ömürlüdür.
Şarj edilebilir pil türleri şöyle sıralanabilir:
Li-Ion piller, şarj edilebilir piller içerisinde en yaygın kullanıma sahip olan türdür. Modern akıllı telefonlar, tabletler ve taşınabilir bilgisayarlarda bu türden piller kullanılır.
Lityum-iyon pillerle benzer kullanım alanlarına sahiptir. Kimyasal yapısı gereği son derece yanıcıdır. Bu sebeple kullanım sırasında daha dikkatli olunmalıdır.
Yüksek kapasiteli pillerdir. Cihazların uzun süre kullanımına imkân verir. Ancak bekletildiği zaman içerisinde depolanan enerjide kayıplar yaşanabilir.
Ni-Mh pillere kıyasla çok daha düşük enerji depolama kapasitelerine sahiptir. Bekletildiği zaman enerji kaybına uğramamasından dolayı aktif olarak kullanılan seçenekler arasında yer alır.
Düğme pil çeşitleri ve yapıları değişiklik gösterse de genel olarak yuvarlak, yassı formdadır. Düşük güç gerektiren cihazlara uzun süreler boyunca güç sağlayabilirler. Bilgisayar anakartları, kol saatleri, tartı, süs eşyaları gibi çeşitli cihazlarda kullanılan düğme piller oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Çoğunlukla şarj edilmeyen yapıda olmalarına rağmen şarj edilebilir düğme piller de mevcuttur.
Bobin, bir iletken telin yan yana veya üst üste sarılması ile tasarlanan devre elemanıdır. İndüktör olarak bilinen devre elemanı iletken bir telin etrafına sarılmasıyla oluşturulur. Bobinlerin sarıldığı bölüme karkas ya da makara, iletken makara üzerinde bir tur yapmasına ise ise tur ya da sarım denir.
Kısa devre ne demek sorusu birçok kişi tarafından merak edilen konular arasında yer alır. Kısa devre, bir elektrik devresinde bulunan ve farklı gerilimlere sahip iki veya daha fazla noktanın birbirine değmesi sonucu meydana gelir. Elektrik devrelerinde olumsuz sonuçlar oluşmasına neden olabilen ciddi bir durumdur.999
Elektrik sigortası türleri sistemden yüksek akım çekilmesi durumunda sistemi kapatır. Bu yöntemle hem tesisatı hem de devre sistemi bileşenlerinin korumasını sağlar. Elektrik devresindeki sigortanın görevini gerçekleştirebilmesi için en zayıf mekanizma olarak üretilir.
MOSFET, elektronik sinyalleri anahtarlamak ya da güçlendirmek amacıyla kullanılan bir transistör türüdür. Mosfet açılımı “Metal-Oksit Yarıiletken Alan Etkili Transistörler” şeklinde açıklanabilir.
Breadboard, üzerinde elektronik devre tasarlanan ya da test edilen bir deney tahtasıdır. Breadboard kullanımı sayesinde kurulan devreler birbirine lehimlemeden pratik şekilde test edilebilir.
Priz ve fiş tipleri ülkelere göre değişiklik gösterebilir. Bu farklı tipler seyahatler sırasında elektronik cihazları şarj etmek açısından büyük önem taşır.
Lityum Polimer bataryaları kısaca Lipo pil olarak tanımlanır. Lipo piller sıvı elektrolit yerine jel polimer elektrolit kullanarak çalışır. Lityum iyon teknolojisi sayesinde şarj edilebilir özelliğe sahiptir. Böylerce defalarca kullanılabilir.
Çeşitli elektrik devreleri için önem taşıyan flip floplar amatör ve profesyonel pek çok alanda kullanılır. Flip flop devresi, kısaca lojik kapılar yardımıyla oluşturulan bellek elemanları olarak açıklanabilir.
