Elektrik akımı elektron olarak adlandırılan elektrik yüklerinin bir iletken malzeme içinde hareket etmesi sonucunda oluşan enerji akışıdır. Lambayı çalıştırmaya veya motoru hareket ettirmeye yarayan bu enerji akışı, elektron hareketi ile gerçekleşir. Elektron hareketi ise enerji kaynağının sağladığı voltaj ile tetiklenir. Amper (A) birimi ile ölçülen elektrik akımı, yüklerin yönüne ve hızına bağlı olarak farklı özelliklere sahiptir. Elektrik akımı formülü ise akımın (I), voltaj (V) ve direnç (R) arasındaki ilişkiyi tanımlar ve "I = V / R" olarak ifade edilir. Akım formülü, bir devredeki akımın, uygulanan voltajın dirence bölünmesiyle hesaplandığını gösterir. Bu formül sayesinde devrelerdeki akımın sayısal değerini hesaplamak oldukça kolaydır.
Bir iletkende serbest olarak hareket eden elektronlar sayesinde oluşan elektrik akımı, potansiyel fark ile tetiklenir. Potansiyel fark başka bir ifadeyle voltaj ise iki nokta arasındaki yüklerin hareketini oluşturan itici güç olarak tanımlanabilir. Örneğin, bir pilin negatif ve pozitif uçları arasında meydana gelen voltaj, elektronların hareketini başlatarak devre boyunca akım oluşturur. Akımın oluşması için gerekli temel unsurlar ise enerji kaynağı, iletken malzeme ve kapalı devredir. Enerji kaynağı elektronların hareketini başlatmak için gereklidir. İletken malzeme ise elektronların serbestçe hareket edebilmesini sağlar. Akımın sürekli olarak akması için de devrenin mutlaka kapalı bir döngü oluşturması gerekir.
Elektrik akımı birimi amper (A) olup 1 saniyede iletkenden geçen yük miktarını ifade eder. Amper ölçümü ise multimetre veya ampermetre gibi cihazlarla yapılır. Ampermetre, elektrik akımını ölçmek için tasarlanmış olup devreye seri bağlanır. Analog ve dijital modelleri bulunan ampermetreler, doğru akımı ölçer. Multimetre ise akımın yanı sıra voltaj ve direnç gibi birimlerin ölçümünü de yapabilen çok yönlü bir cihazdır. Bu nedenle elektriksel test ve bakım işlemlerinde en sık kullanılan ölçüm aletlerinden biri olur.
Elektrik akımı çeşitleri doğru akım ve alternatif akım olmak üzere 2 adettir. Doğru akım ve alternatif akım sırasıyla DC ve AC kısaltmaları ile ifade edilir. Elektrik akımı çeşitlerini şu şekilde açıklamak mümkündür:
Her iki akım türü de farklı uygulamalarda tercih edilir. DC, elektronik cihazlar, batarya destekli sistemler ve mobil teknolojiler için uygunken; AC, enerji dağıtımı, endüstriyel tesisler ve büyük elektrikli makineler için idealdir. Fakat invertörler, güç kaynakları ve bazı özel sistemlerde her iki akım türü bir arada kullanılabilir, bu da sistemlere hem esneklik hem de verimlilik kazandırır.
Elektrik akımı temel bir fiziksel büyüklüktür. Uluslararası Birimler Sistemi’nde (SI) akım birimi amper olarak geçer. Akım, yüklerin hareketiyle doğrudan ilişkilidir ve diğer büyüklükler olan voltaj ve direnç ile Ohm Kanunu aracılığı ile bağlıdır.
Yönü ve büyüklüğü olduğu için vektörel olduğu düşünülen elektrik akımı aslında skalerdir. Bunun en önemli nedeni ise akımın devredeki hareketinin sabit bir yol üzerinden tanımlanmasıdır. Fakat, elektromanyetik alan analizlerinde akımın yönü vektörel olarak da değerlendirilebilir.
Elektrik akımı genellikle skaler bir büyüklük olarak kabul edilir. Akım formülü ise amper cinsinden bir sayısal değerle ifade edilir. Örneğin, bir devrede akımın şiddeti 5A olarak ölçülür ve bu skaler bir değerdir.
Akım şiddeti ve elektrik akımı aynı kavramı ifade eder. Akım şiddeti, bir iletkenden geçen yük miktarını tanımlar ve elektrik akımıyla eş anlamlıdır. Örneğin, “devredeki akım şiddeti 2A” ifadesi, elektrik akımının 2 amper olduğunu belirtir.