Lojik kapılar, bir ya da birden fazla girişe ve tek çıkışa sahip elektronik devrelerdir. Lojik devre veya mantıksal kapı olarak da bilinirler. Lojik kapılar, temel elektronik bileşenler olan diyotlar ve transistörlerden oluşur. Giriş ve çıkış hatlarına sahip olan devreler belirli bir mantıkta çalışır. Kısaca lojik devreler, Boolean Fonksiyonları’ndan yararlanarak girişten aldığı veriler ile mantıksal sonuçlar ortaya koyar.
İşlevselliği açısından farklı lojik kapı devreleri bulunur. Bu devreler lojik kapı sembolleri ile formülize edilir. Genel anlamda 3 adet lojik kapılarla devre tasarımı mevcuttur. Genel hatlarıyla lojik kapılar ve doğruluk tabloları şunlardır:
Logic kapılar VE devresi; iki veya daha fazla girişe ve bir çıkışa sahiptir. Kapı devresi “Y= A . B” formülü ile ifade edilir. Mantık olarak iki giriş anahtarı da kapalı olmadan ya da başka bir deyişle tüm giriş değerleri “1” olmadan elde edilen çıkış değeri “1” olamaz. VE devresinin doğruluk tablosu şöyle sembolize edilebilir:
VEYA kapıları, İki ya da daha fazla giriş ve bir çıkış hattına sahiptir. VEYA devresi, paralel bağlı iki anahtar şeklindedir. Bu kapıda “1” sonucunu almak için girişlerden herhangi birinin “1” olması yeterli olur. Bu devre Y= A + B ile gösterilir. VEYA kapısının doğruluk tablosu şu şekildedir:
Değil kapısının bir giriş ve bir çıkış hattı bulunur. Bu nedenle formülü, Y = A ile ifade edilir. Bu devrelerde giriş ile çıkış değerleri ters şekilde çalışır. Bu bağlamda girişi “1” olan devrenin çıkışı “0” değerinde, girişi “0” olan devrenin çıkış değeri ise “1”’dir. DEĞİL kapısının doğruluk tablosu ise şu şekildedir:
Lojik devreler, 3 temel türden oluşsa da bu türlerden türetilmiş 4 kapı devresi daha bulunur. Bunlar ise şu şekildedir:
VE DEĞİL kapısının iki veya daha fazla giriş ve bir çıkış hattı mevcuttur. Bu devre "VE" ile "DEĞİL" fonksiyonun birleşimi olarak kabul edilir. Bu devre kapısından "VE" fonksiyonundan oluşan çıkışların tam tersi elde edilir. Formülü ise Y = (A . B)' şeklindedir. Yani girişlerin hepsi "1" ise çıkış "0" olur. Bunun dışındaki tüm olasılıklarda ise "1" çıkışı elde edilir.
İki ya da daha fazla giriş ve bir çıkış hattı olan bir devre kapısıdır. "VEYA" fonksiyonunun "DEĞİL" ile birleşmesinden oluşur. "VEYA" fonksiyonundan meydana gelen çıkışların tam tersi sonucuna dayanır. Girişlerin hepsi "0" ise çıkış "1" değerini alır. Bu durumun dışında kalan bütün durumlar "0" çıkış sonucunu verir. Devre formül olarak Y = (A + B)' olarak gösterilir.
İki veya daha fazla giriş ile bir çıkış hattını barındırır. "VEYA" devresinden tek bir özellik ile ayrılır. Bu devreyi "VEYA" kapısından ayıran fark, tüm girişler "1" iken çıkış değerinin "1" yerine "0" olmasıdır. Y= A' . B + A . B' şeklinde bir formüle sahiptir.
ÖZEL VEYA DEĞİL devresinin de iki veya daha fazla giriş ve bir çıkış hattı vardır. Bu devre "ÖZEL VEYA" devre sisteminin tersi olarak çalışır. "VEYA" kapısından farklı olarak girişlerin hepsi "0" olursa çıkış değeri "0" değil "1" olur. Devrenin formülü, Y= A' . B' + A . B olarak ifade edilir.
Lojik kapı uygulamaları birçok sektörde görülür. Lojik kapı entegreleri pek çok farklı alandaki elektronik devrelerin düzgün bir şekilde çalışmasını sağlar. Lojik kapı örnekleri olarak şunlar verilebilir:
Lojik devre projeleri, bu örnekler dışında daha pek çok uygulama alanında tercih edilir.
Çeşitli sensörlerle donatılmış bir ölçüm cihazı olan avometre, direnç, akım, voltaj, frekans, gerilim ve kısa devre gibi elektriksel parametrelerin ölçümünü yapar. Çok sayıda değeri ölçebildiği için multimetre olarak da adlandırılan cihazın hem analog hem de dijital modellerini bulmak mümkündür.
Türkçe karşılığı düzdöner olan jiroskop, açısal hızı ve yönelimi ölçen bir çeşit cihazdır. 19. yüzyılda keşfedilen jiroskop, açısal momentum ilkesi ile çalışır ve dünyanın eksenine göre yönelim yönünü sabit tutar.
Endüstriyel otomasyon, metal nesnelerin hassas ve temassız algılanmasını gerektirir. Özellikle modern fabrikalarda, araba üretiminde veya robotlarla çalışırken metal parçaların yerini bulmak oldukça önemlidir.
Fosil grubu yakıt ihtiyaç duymayan elektrikli araçlar, çevre dostu olmasıyla öne çıkar. Maliyet açısından avantajlı olduğu için yoğun ilgi gören elektrikli araç modellerinde şarj edilebilir devasa bataryalar yer alır.
2003 yılında gömülü sistemler için geliştirilmiş olan FreeRTOS, gerçek zamanlı ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Düşük güçle çalışan küçük ölçekli cihazlarda kullanılan FreeRTOS, en çok mikrodenetleyicili sistemlerde kullanılır.
Yakın Alan İletişimi anlamına gelen NFC, kablosuz iletişim sağlayan yeni nesil bir teknolojidir. İki elektronik cihaz arasında kablosuz iletişim kurulmasını sağlayan NFC, genellikle maksimum 4 cm mesafede çalışır.
Elektrik sistemlerinde şebeke hattından gelen dalgalı voltajı düzenleyen modüle “voltaj regülatörü” denilir. Voltaj regülatörleri sayesinde değişen voltajlar stabil hale geldiği için hem devredeki diğer modüller hem de devreye bağlı cihazlar düzenli çalışır.
Uydu haberleşme sistemi, sinyal iletimi sağlayan çeşitli bileşenlerden meydana gelen bir iletişim teknolojisidir. Bu sistem kapsamında dünyanın yörüngesine yerleştirilmiş çok sayıda uydu bulunur.
TR − TL
