Kondansatör veya kapasitör, elektrik enerjisini statik olarak biriktiren ve daha sonra bu enerjiyi gerektiğinde serbest bırakan pasif bir elektronik bileşendir. İki iletken plaka arasına yerleştirilmiş bir dielektrik malzeme ile yapılandırılmıştır. Bu yapı, kondansatörün elektrik yüklerini depolamasına olanak tanır.
Kondansatörler, elektronik devrelerde çok çeşitli işlevler görür. Enerji depolama, filtreleme, sinyal bağlaşımı, zamanlama uygulamaları ve osilatör devreleri kondansatörlerin kullanım alanlarından sadece birkaçıdır. Ayrıca, voltaj dalgalanmalarını düzeltmek ve elektrik motorlarını başlatmak için de kullanılırlar.
Kondansatör çeşitleri, kullanılan dielektrik malzemeye, yapıya ve uygulama alanına göre değişiklik gösterir. Başlıca kondansatör türleri şunlardır:
Elektrolitik Kondansatörler: Yüksek kapasitans değerlerine sahip olup, genellikle güç kaynağı filtreleme uygulamalarında kullanılır.
Seramik Kondansatörler: Küçük boyutları ve düşük maliyetleri ile sinyal bağlaşımı ve filtreleme uygulamalarında tercih edilir.
Film Kondansatörler: Yüksek performanslı filtreleme ve yüksek frekans uygulamaları için kullanılır.
Tantal Kondansatörler: Stabilite ve uzun ömürleri ile hassas filtreleme uygulamalarında kullanılır.
Kutupsuz Kondansatörler: AC devrelerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştır ve her iki yönde de çalışabilirler.
Kapasitör seçimi, uygulamanın gereksinimlerine göre yapılmalıdır. Kapasitans değeri, çalışma voltajı, tolerans, dielektrik tipi ve fiziksel boyut gibi faktörler dikkate alınmalıdır. Uygulamanın çalışma frekansı ve sıcaklık koşulları da önemli seçim kriterlerindendir.
Kondansatör ölçümü, genellikle bir multimetre kullanılarak yapılır. Multimetre, kapasitans ölçüm moduna alındığında, kondansatörün bacaklarına bağlanarak doğrudan kapasitans değerini okuyabilir. Ölçüm yapılırken kondansatörün devreden çıkarılması ve boşaltılması önemlidir.
Sığaç, kondansatörün diğer bir adıdır ve özellikle elektrik ve elektronik mühendisliğinde kullanılır. Sığaç formülü, kondansatörün kapasitansını hesaplamak için kullanılır:
Kapasitansı (C) hesaplamak için C = Q/V formülü kullanılır. Yükü (Q) ve gerilimi (V) belirleyerek hesaplama yapılır.
Kondansatörler, elektronik devrelerden güç kaynaklarına, motor başlatma sistemlerinden ses sistemlerine kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Ayrıca, bilgisayarların RAM'leri, kamera flaşları, radyo frekansı (RF) uygulamaları ve çok daha fazlasında kullanılırlar.
Kondansatör fiyatları, tipine, kapasitans değerine, toleransına ve diğer özelliklerine göre değişiklik gösterir. Genel olarak, seramik kondansatörler en uygun maliyetli seçenekler arasındayken, yüksek kapasitanslı elektrolitik ve özel film kondansatörler daha pahalıdır.
Kondansatörler, modern elektronik ve elektrik sistemlerinin temel taşlarından biridir. Doğru kondansatörü seçmek ve kullanmak, projenin başarısı için kritik öneme sahiptir. Bu nedenle, kondansatörlerin çalışma prensiplerini, çeşitlerini ve uygulama alanlarını anlamak, her elektronik ve elektrik mühendisinin ve hobiistin bilmesi gereken temel konulardandır.
Dimmer devresi, alternatif akım kaynaklarıyla çalışan elektrikli cihazların gücünü ayarlamaya yarayan bir kontrol sistemidir. Dimmer devresi, ışık şiddetinin kontrol edildiği aydınlatma sistemlerinde sıklıkla kullanılır. Bu devre sayesinde ampullerin parlaklığı istenilen seviyeye getirilebilir.
Çeşitli sensörlerle donatılmış bir ölçüm cihazı olan avometre, direnç, akım, voltaj, frekans, gerilim ve kısa devre gibi elektriksel parametrelerin ölçümünü yapar. Çok sayıda değeri ölçebildiği için multimetre olarak da adlandırılan cihazın hem analog hem de dijital modellerini bulmak mümkündür.
Türkçe karşılığı düzdöner olan jiroskop, açısal hızı ve yönelimi ölçen bir çeşit cihazdır. 19. yüzyılda keşfedilen jiroskop, açısal momentum ilkesi ile çalışır ve dünyanın eksenine göre yönelim yönünü sabit tutar.
Endüstriyel otomasyon, metal nesnelerin hassas ve temassız algılanmasını gerektirir. Özellikle modern fabrikalarda, araba üretiminde veya robotlarla çalışırken metal parçaların yerini bulmak oldukça önemlidir.
Fosil grubu yakıt ihtiyaç duymayan elektrikli araçlar, çevre dostu olmasıyla öne çıkar. Maliyet açısından avantajlı olduğu için yoğun ilgi gören elektrikli araç modellerinde şarj edilebilir devasa bataryalar yer alır.
2003 yılında gömülü sistemler için geliştirilmiş olan FreeRTOS, gerçek zamanlı ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Düşük güçle çalışan küçük ölçekli cihazlarda kullanılan FreeRTOS, en çok mikrodenetleyicili sistemlerde kullanılır.
Yakın Alan İletişimi anlamına gelen NFC, kablosuz iletişim sağlayan yeni nesil bir teknolojidir. İki elektronik cihaz arasında kablosuz iletişim kurulmasını sağlayan NFC, genellikle maksimum 4 cm mesafede çalışır.
Elektrik sistemlerinde şebeke hattından gelen dalgalı voltajı düzenleyen modüle “voltaj regülatörü” denilir. Voltaj regülatörleri sayesinde değişen voltajlar stabil hale geldiği için hem devredeki diğer modüller hem de devreye bağlı cihazlar düzenli çalışır.
TR − TL
