Encoder Nedir?

Sinyal üretici olarak bilinen encoder bir milin dönme ya da ötelenme hareketi dahilinde sayısal elektrik sinyali üretir. Bu kodlayıcılar sayım, konum, hız ya da yönü belirlemek amacıyla geri bildirim sinyali gönderir. Encoder türleri sinyal oluşturabilmek için mekanik, optik, manyetik ve dirençli sistemler kullanır. Bu noktada da farklı çeşitler ortaya çıkar.

Encoder Ne İşe Yarar?

Elektromekanik bir cihaz olarak tanımlanan encoder çeşitleri hassas kontrollü makine türlerinin bütün hareketlerini ve pozisyonlarını kontrol etmenizi destekler. Bu araçlar ile işlemleri otomatik hale getirebilirsiniz. Encoder çalışma prensibi şaftın açısal konumu, hareketi ve eksenini dijital ya da analog bir koda dönüştürmekten oluşur. Genelde motorların bulunduğu alanda kullanılan cihazlar servo motor, robot, CNC tezgahları, hareketli kamera ve otomasyon sistemleri gibi birçok alanda tercih edilir.

Encoder Ne Demek?

Encoder temelde bağlı olduğu motor milinin hareketlerine karşılık sayısal elektrik sinyaller üreten elektromekanik tipteki cihazlara verilen isimdir. Hassas kontrollü makinelerin hareketleri ve pozisyon bilgileri farklı tipte üretilen enkoderler ile sağlanır.

Encoder Nerelerde Kullanılır?

Encoder kullanımı pek çok alanda yaygındır. Bu alanlar kısaca şöyledir:

• Enkoder çeşitleri endüstriyel otomasyonların vazgeçilmez unsurları arasındadır. CNC makineleri, endüstriyel robot ve otomatik üretim hatlarına kadar pek çok alanda enkoder kullanılır.
• Otomotiv sektöründe enkoder kullanımı elektrikli araç sayılarının artmasıyla ekstra önem kazanır. Motor kontrol sistemleri ve hız sensörleri gibi pek çok alanda kullanımı mümkündür.
• Sağlık sektöründe de enkoder türleri aktif olarak kullanılır. Tıbbi görüntüleme cihazları, tekerlekli sandalyeler ve medikal pompalar gibi pek çok cihazın hassasiyeti enkoder türleri sayesinde artar.
• Robot teknolojisinin temel bileşenleri arasında yer alan enkoder türleri robotların hareketlerini hassas biçimde kontrol eder.
• Modern bilgisayarların yüksek performans göstererek çalışmasında enkoderlerin rolü son derece büyüktür.

Encoder Çeşitleri Nelerdir?

Encoderler farklı teknolojiler ve çalışma prensipleri kapsamında çeşitlenir. Piyasada karşınıza çıkacak encoder çeşitleri şunlardır:

• Optik enkoderler ışığı kullanarak pozisyon bilgilerini belirler. Temelde içinde ışığı geçirebilen ve geçiremeyen bölgeleri bulunur. Bu türler son derece hassastır.
• Manyetik enkoderler manyetik alanlar aracılığıyla pozisyon bilgilerini oluşturur. Toz ya da su gibi dış etkenlere karşı fazlasıyla dayanıklıdır.
• Hall Effect enkoderler hall etkisini kullanarak pozisyon bilgileri oluşturur. Elektrik akımı geçen malzemelerde oluşan manyetik alanın voltaj değişikliğine neden olması prensibi kapsamında çalışır. Motorların dönme hızıyla yönünü belirlemek için kullanılır.
• İnkremental enkoderler belirli bir hareket için son derece seri darbeler üretir. Ancak hareket başlangıcından itibaren ne oranda hareket ettiğini belirleme konusunda referans noktasına ihtiyaçları vardır.
• Mutlak enkoderler her pozisyon için benzersiz kodlar üretir. Bu sayede güç kesildiğinde dahi son okunan pozisyonu hatırlar. Bu da sistemlerin daha hızlı şekilde başlatılıp kesinti gibi durumlara karşı yüksek oranda dayanıklılık göstermesini sağlar.

Encoder Seçimi Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Encoder seçiminde bazı unsurların dikkate alınması gerekir. Bu sayede kullanımda daha verimli sonuçlar elde etmeniz mümkün olabilir. Seçim sürecinde aşağıdaki ayrıntılara dikkat edebilirsiniz:

• Puls Sayısı
• Elektriksel Özellikler Besleme Gerilimi
• Çıkış Gerilimi:
• Çıkış Elektroniğinin Tipi
• Referans Çıkışının Genliği
• İlave Çıkışlar
• Puls (sinyal) Artış Yönü:
• Frekans
• Fiziksel Özellikler
• Gövde Çapı
• Gövde Uzunluğu
• Mil Özelliği
• Mil ya da Delik Mil Çapı / Uzunluğu / Derinliği)
• Flanş Tipi / Flanş Bağlantı Delikleri Delik Merkezleme Çapı

Encoder Nasıl Çalışır?

Encoder çeşitleri genel olarak rotasyonel - döner ya da lineer - doğrusal hareketi izleyen sensörler şeklinde tanımlanır. Çalışma prensipleri tipine ve teknolojisine bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Optik encoder türleri bir ışık kaynağı ve fotosensör çeşitleri kullanarak çalışır. Döner disk ya da doğrusal bir band üzerinde yer alan optik desenler dönme veya hareket eden parçanın konumunu kolayca belirler.

Manyetik encoder seçenekleri ise çalışırken manyetik alanları kullanır. Döner mıknatıs ya da manyetik bir şerit ile sensörler arasında meydana gelen değişiklikler aracılığıyla hareketin konumunu pratik biçimde tespit eder. Endüktif encoder türlerinin çalışması elektromanyetik indüksiyon prensibine dayanır. Bobinlerin konumunda ortaya çıkan değişiklikler hareketin pozisyonunu belirler. Seçim yaparken kullanım amacının ve alanının göz önünde bulundurulması tavsiye edilir. Bu sayede doğru seçimler yaparak verimli deneyim elde etmek mümkün olabilir.